Door: Christina Schönbach. Uiteraard zijn er belangrijkere dingen te wensen voor 2017, maar ik zou al wat blij zijn als we eens ophielden om koste wat het kost ‘jong publiek te trekken’. Een first world problem waar zowel de media als de kunsten zich regelmatig aan branden. Persoonlijk word ik toch altijd een beetje weeïg van de discussie over hoe we een vergrijzend publiek kunnen tegengaan. Noem mij een optimist, maar ik denk toch dat je ook de jonge generaties (mijn generatie!) eerder verleidt met een product van de hoogst mogelijke kwaliteit, in plaats van met geforceerde overtuigingskracht.
Een avond vol superlatieven
Zo is er dit weekend in het Concertgebouw (‘één van ’s werelds meest exclusieve concertzalen’) de Derde Akte van Richard Wagners opera Die Walküre te horen. Dat is die met de Walkürenritt – ook wel genoemd ‘de meest indrukwekkende scène uit de operageschiedenis’. Über-maestro en Walküre-veteraan Valery Gergiev leidde het Concertgebouworkest en de groep zwaargewichten uit het vak: Christine Goerke (Brünnhilde), Tamara Wilson (Sieglinde) en Michael Volle (Wotan). De acht walkuren zelf deden er niet voor onder en kwamen zelfs áchter het orkest fantastisch uit de verf. Een absolute sterrencast.
“Als het idee was dat de digitale generatie gewend is aan multitasken en daar ook in een concert naar op zoek is, hadden ze dat in mijn geval goed mis”
Hoogst haalbare kwaliteit, dus. En daarnaast natuurlijk een highlight. Niemand die het meeslepende begin van de Derde Akte niet kent, al is het maar uit Apocalypse Now. Tóch bleek dit volgens de programmamakers niet genoeg om het beoogde jonge publiek te bekoren.
Het concert maakte namelijk onderdeel uit van de Essentials-reeks: drie concerten per jaar, die beloven het publiek de op een toegankelijke manier de belangrijkste symfonische werken te laten horen. Dat riekt naar jonge mensen lokken. Dus moest er nog een schep bovenop worden gedaan. De (jawel) jonge kunstenaar Tjarko van der Pol (33) is gevraagd om bij de 75 minuten muziek een animatiefilm te tekenen om zijn generatiegenoten een punt van herkenning te bieden. Een zware taak, die hij prachtig heeft uitgevoerd.
Door de bomen het bos…
De week vóór de premiere bracht nrcNext een interview met de kunstenaar, die opvallend genoeg zelf de vinger op de wonde plek legde: ´Eigenlijk moet je met je ogen dicht luisteren, zo hartverscheurend mooi is het´. Daarom heeft hij ervoor gekozen zo weinig mogelijk verschillende beelden te gebruiken. Helaas blijft het toch wat veel – Wagner-zangers zijn van nature fysiek en emotioneel erg aanwezig, de muziek vergt veel van de luisteraar en wie het verhaal wil volgen, moet tóch de boventitels lezen, die ook in vertaling een uitdaging vormen.
Een enkele keer was de animatie wél een welkome toevoeging. De foetus Siegfried werd afgebeeld als een klok met achteruitdraaiende wijzers op het moment dat Brünnhilde Sieglinde haar zwangerschap verkondigt. Op zijn laatst op ´O hehrstes Wunder´(Tamara Wilson, ik lig aan je voeten!) was het niet meer droog te houden.
Multitasken
Vrijdag was het ‘reguliere’ concert – minus de introductie voor de jonge bezoekers. Het officiële Essentials-concert vindt op zaterdag (vandaag) plaats. Het heeft dezelfde opzet, maar vrijdag was het publiek… in ieder geval niet ‘jong’. Maar de zaal was uitverkocht en het applaus duurde zeker tien minuten. Is het dan zo erg dat er maar weinig 50-minners komen? Maar goed, voor dit publiek hebben ze de animaties niet in opdracht gegeven en dat had ook niet gehoeven. Als het idee was dat de digitale generatie gewend is aan multitasken en daar ook in een concert naar op zoek is, hadden ze dat in mijn geval goed mis. Misschien dat de belofte van een animatiefilm wél mensen over de streep trekt om de concertzaal eens op te zoeken. Een waanzinnig concert krijgen zij in ieder geval.
Gezien: Die Walküre, Derde Akte, door het Concertgebouworkest olv Valery Gergiev. Solisten: Christine Goerke, Tamara Wilson, Michael Volle. Het Concertgebouw, Amsterdam, 9 december 2016
Nog te zien op 10 december 2016 in de reeks ´Essentials´.
kunstHart 