Hij is vooral bekend van zijn affiches en natuurlijk ontbreken die niet op de tentoonstelling. Maar Kunstmuseum Den Haag toont een veel breder beeld van Alphonse Mucha, meester van de art nouveau. Verlengd tot en met 28 augustus 2022.
Door Frans van Hilten. Al zeven jaar werkt de Tsjechische kunstenaar Alphonse Mucha zonder veel succes in Parijs als hij door superster Sarah Bernhardt wordt gevraagd een affiche voor haar te ontwerpen. Ze kent hem omdat hij als decor- en kostuumontwerper bijklust in het theater. Hij is de enige die op Tweede Kerstdag nog aan het werk is en de opdracht heeft haast. De rest is geschiedenis: via Sarah Bernhardt wordt Mucha zelf een superster, wiens affiches de grijze straten van het mondaine Parijs kleur geven.
Slaolie en bier
Mucha gelooft in de ideeën van de art nouveau: kunst is er voor iedereen. Daarom laat hij zijn kunstwerken in grote oplages drukken en is hij niet vies van commerciële opdrachten. Zoals Jan Toorop in Nederland beroemd werd met zijn slaolie-affiche, ontwerpt Mucha affiches voor fietsen, bier en sigarettenvloeitjes. De composities zijn perfect, de tekening is in vloeiende lijnen opgezet en centraal staat – altijd – de sensuele, maar dromerige vrouw, omringd door bloemen en andere elementen uit de natuur. Naast commercieel werk maakt hij series zoals de vier seizoenen of de vier tijden van de dag.
Centraal staat altijd de sensuele, maar dromerige vrouw, omringd door bloemen
Later krijgt Mucha toch een beetje moeite met het commerciële werk. Hij verwerkt het gebed Onze Vader tot het symbolistische boek Le Pater, een totaalkunstwerk met een een eigen, mystieke lading. Meer en meer gaat hij zich richten op zijn eigen Slavische roots en in latere jaren neemt hij alleen nog opdrachten aan die het Tsjechische volk ten goede komen.
Van alle kunstenaars uit de art nouveau is Mucha zonder enige twijfel de bekendste. Zijn werk is heel toegankelijk, wat niet vreemd is als je bedenkt dat veel van zijn affiches ook dienden om een product te verkopen. De tentoonstelling in het Kunstmuseum Den Haag laat echter zien dat Mucha veel meer is dan de gelikte reclameman.
Glas en kostuums
Het museum mocht daarbij putten uit de enorme collectie van de Mucha Foundation. Er zijn tekeningen, eigen glasontwerpen, maar het Kunstmuseum wist dit aan te vullen met prachtig art nouveau-glas van Gallé en aanverwanten en kostuums uit de eigen collectie. Er is het meer symbolistische werk van Le Pater. Er zijn foto’s, die Mucha maakte als studiemateriaal. Te zien is hoe hij schetsen van bloemen stileerde tot stijlfiguren die hij zelfs in een handboek vastlegde. En hoewel de tentoonstelling focust op de Parijse periode, zijn er ook heel wat latere werken met Tsjechische invalshoek te bewonderen.
In de laatste zaal hangen ontwerpen uit de jaren zestig, die aantonen hoe de stijl van Mucha zijn weg vond naar hippie-affiches van The Grateful Dead en The Rolling Stones. Bloemen tooiden weer de haren van meisjes en de natuur werd opnieuw inspiratiebron van de kunst.
De stijl van Mucha vond zijn weg naar de hippie-affiches van The Grateful Dead
Alphonse Mucha – Art Nouveau in Parijs is een lust voor het oog en geeft een mooi en breed beeld van leven en oeuvre van de kunstenaar. Natuurlijk ligt de museumshop beneden vol Mucha-parafernalia en affiches. Maar ach, denk ik dan, die popularisering van de kunst zou Mucha alleen maar tevreden hebben gestemd.
- Alphonse Mucha – Art Nouveau in Parijs, Kunstmuseum Den Haag, verlengd tot en met 28 augustus 2022
- Ook iets moois gezien? Deel het met kunstHart!
- Foto boven: De lente, fragment (foto auteur)
Ook in het Kunstmuseum: Paula Rego
Deze tentoonstelling liep tot en met 20 maart. Wel een absolute tegenpool vormt de grote overzichtstentoonstelling van de Portugese Paula Rego (1935) aan de andere kant van de hal. Deze kunstenares is getekend door de dictatuur in Portugal en dat is te zien. Rego behandelt thema’s als machtsmisbruik, depressie en de positie van de vrouw. Ze schildert vaak Portugese volksverhalen, maar ook wie die niet kent, kan ze volgens de kunstenares Jungiaans betrekken op het eigen innerlijk.
Paula Rego is een razendknap schilder en tekenaar in pastel en verkent tal van stijlen, maar het rauwe, wrede en bittere voert altijd de boventoon. Overal zijn kruisigingen, afgehakte ledematen, verkrachtingen, waanzin, verdriet en pijn. Indrukwekkend, maar zonder meer somber stemmend.
- Paula Rego, Kunstmuseum Den Haag, tot en met 20 maart 2022.
kunstHart 