Geur is een belangrijk zintuig. Niet alleen biologisch, ook voor het geheugen. Een vleugje van een bekende lucht kan complete herinneringen naar boven brengen. Niet voor niets is er ook aandacht voor geuren in 4D-bioscopen. Maar hoe rook de wereld vroeger eigenlijk? Bijvoorbeeld op de zeventiende-eeuwse schilderijen in het Mauritshuis?
Door Frans van Hilten. In de tentoonstelling Vervlogen – geuren in kleuren doet het museum een poging terug te halen hoe de taferelen op hun schilderijen roken. In sommige gevallen wil je dat misschien wel helemaal niet weten. Het ontleden van een lijk tijdens een anatomische les bijvoorbeeld.
Poep en pomanders
Maar ook de geuren van een Amsterdamse gracht waren niet bepaald voor de poes. Er was geen riool, afval en uitwerpselen werden gewoon in het water gegooid. Nog een geur die we niet meer kennen is die van bleekvelden, waar witte was met chemicaliën in de zon gebleekt werd.
Maar er waren ook aangenamere geuren die we nu niet meer kennen. Er werd in die tijd echt niet dagelijks gedoucht en in plaats van deodorant liepen rijkere mensen daarom met een soort geurbol rond, een pomander. Er waren verschillende varianten voor zomer en winter, elk met andere specerijen, meestal uit de koloniën gehaald.
Geurpompjes
Het Mauritshuis heeft pompjes bij de schilderijen geplaatst. Even op het pedaal trappen en je kunt ruiken hoe het geweest moet zijn. Via de webshop is ook een digitale rondleiding met vier geursprays te krijgen. Tip: gebruik het pompje van de Amsterdamse gracht alleen op je balkon of in je tuin, want het is niet te harden!
- Vervlogen – geuren in kleuren. Mauritshuis, tot en met 29 augustus 2021.
- De theaters en musea zijn weer open! Heb jij iets gezien dat we niet mógen missen? Deel het met kunstHart!
Foto’s: Mauritshuis pr. Foto boven: Jan van der Heyden, Gezicht op de Oudezijds Voorburgwal met de Oude Kerk in Amsterdam, c.1670. Paneel, 41,4 x 52,3 cm. Mauritshuis, Den Haag (fragment)
kunstHart 