Wie dit jaar langs het Mauritshuis in Den Haag loopt, kan om de bloemen niet heen. Ze staan in bakken op het voorplein, ze hangen van de gevel. Die bloemen zijn om het 200-jarig bestaan van het museum te vieren – in 1822 besloot koning Willem I besloot zijn kunstcollectie voor het volk toegankelijk te maken – maar hebben ook te maken met de tentoonstelling In volle bloei. Op die tentoonstelling zijn bloemstillevens te zien uit voornamelijk de zeventiende eeuw.
Door Frans van Hilten. Wie de vaste collectie van het Mauritshuis wel eens is doorgewandeld, kent dit type stillevens wel: een vaak bonte combinatie van bloemen die in werkelijkheid lang niet altijd echt samengaan, vlinders en andere insecten eromheen, soms zijn er symbolen van vergankelijkheid. Het museum kocht in de afgelopen jaren nog diverse van deze stillevens bij de collectie.
Het is bijzonder ditmaal een hele tentoonstelling te zien met bloemstillevens. Schilders wedijveren in virtuositeit, sommigen kiezen voor trompe l’oeuil-achtige doorkijkjes of situeren hun bloemen in het wild in een bos. Wetenschappelijke werken uit de tijd vullen het beeld aan: natuur werd niet alleen afgebeeld, maar ook bestudeerd.
Vrouwen
In de beschrijving van de tentoonstelling op de website van het museum wordt maar liefst vier keer benoemd dat het vooral vrouwen waren die succesvol waren in het genre en in de botanische wetenschap. Dat het merendeel van de tentoongestelde werken door mannen is geschilderd, lijkt die bewering enigszins te logenstraffen, maar de rol van vrouwen in dit genre is zeker opmerkelijk.
Dan spreken we niet alleen over de kunsten, maar ook over onderzoek. Iemand als Maria Sibylla Merian was evenveel botanist als schilder en Agnes Block legde zich zelfs geheel op de wetenschap toe. De speciale aandacht voor vrouwelijke kunstenaars past in de sterke inzet van het Mauritshuis de afgelopen jaren op diversiteit.
In volle bloei is een aandachtig vormgegeven en interessante tentoonstelling met veel echt heel mooie stukken. Je moet alleen – heel flauw gezegd – geen hekel aan bloemen hebben. Het onderwerp is, hoe breed ook behandeld, toch een beetje specialistisch. Voor wie dat niet bezwaarlijk vindt, is er veel te genieten.
Extra tips
- Let bij het bekijken van deze tentoonstelling eens op de wanden. Die zijn gemaakt van samengeperst bloemenafval.
- Op het portret door Jan Weenix van Agnes Block en haar familie is links vooraan een ananas te zien. Block, botanist en kunstenaar, slaagde er als eerste in een ananas te kweken in Nederland – daar was een verhitte wedloop aan voorafgegaan.
Informatie
- In volle bloei, Mauritshuis, Den Haag, nog tot en met 6 juni 2022.
- Ook iets moois gezien? Deel het met kunstHart!
- Afbeelding: Rachel Ruysch, Bosgrond met boomstam, bloemen, vliegend hert en andere insecten, 1685 (fragment). Schilderij uit collectie Museum Boijmans van Beuningen, Rotterdam.
kunstHart 