Door: Christina Schönbach. Mijn grote Griekse opera-avontuur zit erop. Ik ben alweer ruim een week terug in Nederland. Tijd voor bezinning: wat blijft er hangen van de laatste maand?
Na de eerste shock (We hebben een ópera in Patras?!), leek het publiek in de Griekse stad Patras het toch wel te geloven. In mei was er een daadwerkelijke operaproductie. Van de voorbereidingen heb ik video-verslag gedaan. En de voorstellingen werden… goed bezocht en enthousiast ontvangen! Enkele dingen die mij opvielen:
Toi toi toi
In Nederland (en Duitsland en heel veel andere landen) is het gebruikelijk dat de leden van de cast elkaar voor de première succes wensen. Wat je dan absoluut níet mag zeggen is… ´veel succes´ – dat zou juist pech opleveren.
Dus is daar overal iets op gevonden. De Italianen zeggen in bocca al lupo, waarop crepi wordt geantwoord (´in de bek van de wolf´, ´moge hij creperen´), Engelsen wensen je een beenbreuk toe (break a leg). In Griekenland daarentegen wordt er schaamteloos wél met kali epitichia of kali tichi (´veel succes´ en ´veel geluk´) gegooid. Ik moest er even van slikken.
Verder lijkt het in alle landen wel gangbaar om ´toi toi toi´ te zeggen als wens. Daarnaast delen leden van de cast en de organisatie vaak kleine cadeautjes uit aan de meewerkenden. Zogenaamde ´toi´s´. Dat kan van alles zijn, maar heeft meestal een connectie met de voorstelling.
Honderd zwart-witte chocoladekoekjes
Een mooie traditie, vind ik. Het creëert saamhorigheid na de stressvolle voorbereidingstijd. Maar voorál: het geeft je iets te doen op de dag van een première, waarop je uit pure voorzichtigheid maar liever helemaal niets zou doen en tegelijk afleiding nodig hebt. Ik bak die dag dan altijd koekjes. Voor de Grieken een honderdtal (!) zwart-witte chocoladekoekjes. De hoofdkleuren van onze regie.
Terug kreeg ik alleen een toi van onze (Duitse) regisseur: een konijnenlampje dat oplichtte in de kleuren van de lichtregie. De Grieken die ik sprak hadden inderdaad nog niet van deze traditie gehoord. Mijn koekjes werden echter gretig ontvangen. Met name door het koor en de make-up artieste – toegegeven de mensen die het meeste werk verzetten tijdens de voorstellingen!
Misschien dat de regisseur en ik de Griekse medewerkers wel op een idee hebben gebracht voor hun komende producties?
Nationale complimentendrang…
Eerder schreef ik al over het buitengewoon opera-enthousiaste publiek in Griekenland (Opera oubollig? En: We hebben een opera in Patras?!). Grieken zijn in het algemeen natuurlijk bekend om hun vriendelijkheid en stortvloeden van complimenten maken zonder twijfel onderdeel uit van de Griekse cultuur.
Na iedere voorstelling kwam het publiek de artiesten achter het podium feliciteren. Ik kan mij tóch niet aan de gedachte onttrekken dat de opmerking ´zoiets moois hebben wij in Patras nog nooit gezien´ oprecht is en niet ´alleen maar´ een resultaat van een nationale drang naar beleefdheid.
“Kinderen en tieners kwamen uitzinnig handtekeningen vragen achter het podium”
Ook vanaf het podium krijg je mee dat de mensen op het puntje van hun stoel zitten. Ik zie het als voorbeeld van wat opera met je kan doen. Het blijft indrukwekkend dat één genre muziek, zang, beweging, acteren en emotie kan omvatten.
Disneyprinses
De mooiste avond die ik er als zangeres heb meegemaakt was er één waarop twee scholen de zaal deden uitpuilen. Kinderen rond de acht jaar en tieners van een jaar of zestien. Allemaal hebben ze de rit uitgezeten en kwamen ze na afloop uitzinnig handtekeningen vragen achter het podium.
Ik voelde me net een mascotte in Disneyland: in mijn enorme dode-bruidsjurk kreeg ik van alle kanten onaangekondigd knuffels en kusjes van (met name) kleine meisjes die zo graag mijn jurk aan wilden raken. De oudere kinderen wilden één voor één op de foto met Eurydice. Katapliktikó , vrij vertaald ´rete-cool´, vonden zij de opera.
Pleidooi voor de muziek
De regie was simpel. Abstract zelfs (Eurydice staat een uur lang met haar ogen dicht achter op het podium…). Het bühnebeeld was eenvoudig: een tafel, twee stoelen en oplichtende blokken. De opera is in het Frans geschreven, er was Griekse boventiteling. Maar: er was geen enkele moeite gedaan om deze opera voor kinderen toegankelijk te maken.
“Tere kinderzieltjes hebben geen fratsen nodig”
Het mooie aan opera is dat je het belangrijkste onderdeel cadeau krijgt: de muziek is er al. En de muziek overtuigt, als je haar aan het woord laat. Tere kinderzieltjes snappen dit. Zij hebben geen fratsen nodig. Ook in mijn mening over het trekken van jong publiek voel ik mij dus door deze ervaring in Griekenland bevestigd.
kunstHart 