Door: Frans van Hilten. Hoe meer je van de wereld ziet – en dat geldt zeker ook voor kunst – hoe completer je plaatje wordt. De tentoonstelling van Frans Post in het Rijksmuseum had voor mij onverwachte, maar leuke links naar twee musea die ik goed ken: het Mauritshuis en Naturalis. Maar pas op: je kunt er nog maar een paar dagen heen.
“Hoe zo’n beest nu echt is en leeft, kun je je hier in de polder moeilijk voorstellen. Dan zie je het schilderij van Post en valt alles op zijn plaats.”
Een tijger, een lynx en nog wat grote katten blikken vanaf de onderdoorgang neer op de ingangshal van het Rijksmuseum. Het is een rare, maar fascinerende aanblik. Als je dan binnen ook nog opgezette ijsberen, pinguïns, apen, varkens en pelikanen ziet staan, vraag je je echt even af of je droomt. Hoort dit alles niet eerder thuis in een natuurhistorisch museum als Naturalis in Leiden?
Ah… het kwartje valt. Naturalis is aan het verbouwen en stelt op het moment alleen Tyrannosaurus Trix tentoon. En waarom dan niet wat stukken uitlenen aan andere musea? Blijft de vraag: wat wil het Rijks ermee? Een museum dat zich normaal toch vooral in de eigen landsgeschiedenis en de zeventiende-eeuwse schilderkunst specialiseert?
Johan Maurits “de Braziliaan”
De sleutel tot het raadsel heet Frans Post. Post reisde in diezelfde zeventiende eeuw als schilder mee met gouverneur Johan Maurits naar Brazilië, op dat moment een Nederlandse kolonie. Hij schilderde er de nieuwe wereld en de flora en fauna die je daar kon aantreffen.
Johan Maurits, die zich aardig verrijkte over de ruggen van de plantageslaven, werd ook wel “de Braziliaan” genoemd. Van zijn inkomsten op de suikerplantages liet hij in Den Haag een aardig optrekje bouwen, het Mauritshuis, met medewerking van – o small world – architect Pieter Post, broer van, jawel. Er hangt nog steeds werk van Frans Post.
Schatvondst in Noord-Hollands Archief
Maar nu de tentoonstelling. In 2010 ontdekte conservator Alexander de Bruin van het Noord-Hollands Archief in Haarlem een aantal tekeningen van exotische dieren, die na onderzoek van Frans Post bleken te zijn. Ze lijken veel op de dieren die hij op schilderijen afbeeldde en het zijn dan ook voorstudies. Tot dan werd wel vermoed dat Post die voorstudies maakte, maar zeker wisten we het niet.
In het Rijks zien we de schilderijen en de voorstudies naast elkaar en – daar komt Naturalis erbij – opgezette exemplaren van de capibara, de luiaard, de jaguar en al die andere afgebeelde beesten. Wat een prachtig compleet plaatje geeft dat!
En dan nog iets geks. In de dierentuin heb ik wel eens capibara’s gezien en op de tentoonstelling staat een opgezet prachtexemplaar. Maar hoe zo’n beest nu echt is en leeft, kun je je hier in de polder toch moeilijk voorstellen. Dan zie je het schilderij van Post en valt alles op zijn plaats. Door het zeventiende-eeuwse penseel komt de capibara uit Naturalis plotseling tot leven.
Gaat dat zien!
Rijksmuseum, Frans Post. Dieren in Brazilië. Let op: de tentoonstelling loopt nog maar tot en met zondag 8 januari 2017!
Nieuwjaarscultuurduik
Dit was mijn eerste culturele bezoekje van 2017. Wat was jouw eerste duik in de kunsten dit jaar?
kunstHart 
Greaat blog you have here
LikeLike