Tastbare herinneringen – Do Ho Suh en Nynke Koster

Door: Nynke Koster. Op dinsdag 28 mei bracht ik een bezoek aan de expositie van Do Ho Suh in museum Voorlinden te Wassenaar. Ik ken het werk van de uit Seoul afkomstige Do Ho Suh al een tijdje. De eerste keer dat ik het langs zag komen -volgens mij op instagram- kon ik me niet voorstellen dat deze werken daadwerkelijk van textiel waren vervaardigd. Met enthousiasme accepteerde ik daarom het voorstel van Frans van Hilten om op kunstHart op het werk van Suh te reflecteren. Om het van dichtbij te beschouwen en om verbanden te leggen met mijn eigen werk.

Voor wie mij niet kent; mijn naam is Nynke Koster en ik ben sinds 2013 afgestudeerd aan de Koninklijke academie van Beeldende Kunsten in Den Haag. Mijn afstudeerproject kreeg de titel Coexist. Iets wat bestaat een nieuw bestaan geven. Ik goot voor deze collectie delen van de academie af in rubber. Deze rubberen afgietsels vertaalde ik in/naar objecten die ik zag als mijn eigen 3D herinneringen aan de plek die meer was dan een school, het was mijn thuis.

Het begrip ‘thuis’ vormt het onderwerp van de werken van Do Ho Suh. Het traditionele huis van zijn ouders in Seoul, de Hanok, is een inspiratiebron voor zijn werk. Hanoks werden voor het eerst ontworpen en gebouwd in de 14e eeuw tijdens de Joseon-dynastie. De Koreaanse architectuur beschouwt de positionering van het huis in relatie tot de omgeving, met de gedachte aan het land en de seizoenen. Deze manier van bouwen weerspiegelt de diepe spirituele verbinding die bestaat tussen personen en de wereld waarin zij wonen, waarvan sommigen de Koreaanse cultuur als essentieel beschouwt. In de moderne wereld van hoogbouwers en wolkenkrabbers grijpt deze unieke Koreaanse structuur terug naar een eenvoudiger en rustiger bestaan.

Een Hanok-woning heeft meerdere kleine poorten en ook de overgangen van ruimtes zijn van grote betekenis. Do Ho Suh heeft het ouderlijk huis van zijn ouders volledig overgetrokken. Zoals we vroeger allemaal papier op een muntje legden en deze bekrasten met potlood, zo heeft Suh de gehele woning overtrokken en vastgelegd op papier. Een enorm intensief proces waarbij hij letterlijk elk hoekje van het huis aanraakt. Er ontstaat een verbinding van thuis en mens zoals die er daarvoor niet was. Het is als of hij het gebouw liefdevol streelt terwijl hij de vorm vastlegt in papier.

Onze werken overlappen elkaar wanneer we spreken over herinneringen aan ruimtes, aan het vastleggen van een verleden; naar een nieuwe vorm in ander materiaal in het hier en nu. Zijn papieren overtreksels worden vertaald in textiele ruimtes. De moeder van Do Ho heeft grote kennis van traditionele textiel en naaitradities in Korea en dit heeft zijn vormentaal sterk beïnvloed. Wanneer je door de werken van Do Ho Suh loopt is het voornamelijk de tactiliteit die mij zo aanspreekt. Binnen zijn werk is het mogelijk om door wanden heen te kijken en je van de ene naar de andere ruimte te bewegen. Wanneer ik door de stad fiets fantaseer ik wel eens dat ik door alle muren zou kunnen kijken. Al vanaf kinds af aan ben ik geïntrigeerd hoe mensen wonen, hoe zij ruimtes gebruiken en dat ik nu door de ruimtes van Suh kan kijken is echt een genot voor mijn ogen. Ook de gelaagdheid van het textiel maakt de kleuren hier en daar zwakker en op andere plekken weer feller.

“Vaak zijn we bezig met het gaan van A naar B en vergeten de weg ertussen.”

De overgangen van ruimtes zijn enorm belangrijk en die geeft hij aan in felle kleuren. Zo heeft hij dat ook gedaan met de rode trap. Door een fellere kleur toe te passen in zijn werk geeft hij aan dat ook de overgangsruimtes van groot belang zijn. Vaak zijn we bezig met het gaan van A naar B en vergeten de weg ertussen.

Het fijne aan zijn werk in textiel is de transparantie. Ik zie dit als het vervagen van een herinnering. Het massieve wat langzaam opgaat in het ondefinieerbare. Want wat er uiteindelijk overblijft aan herinneringen zijn altijd flarden, het is nooit massief. Het is nooit 1 op 1 terug te krijgen, het heeft te maken met interpretaties. Alle verhalen moeten worden afgepeld en uiteindelijk moet er een simpele vertaling ontstaan om het op een hoog niveau te krijgen. Dat is in zijn werk fantastisch gelukt.

Verwantschap

Ik voel grote verwantschap wanneer ik Do Ho Suh zijn huis in New York zie bekrassen en overtrekken. Het is een proces van loslaten door het dichterbij brengen en het letterlijk vast te houden. Waarbij ik met mijn penseel met rubber langzaam de huid van het gebouw insmeer zo streelt hij het gebouw met zijn potlood. Dit proces geeft een extra verbondenheid met een plek en het lijkt wel alsof dat nodig is om de plek uiteindelijk los te laten. De afdrukken worden tastbaar en kunnen van het gebouw worden gepeld. Het krijgt een nieuw leven maar het proces is waar het om draait; niet het uiteindelijke resultaat.

Do Ho probeert de betekenis van ‘thuis’ te achterhalen. Wat dat betekent voor hemzelf en ook voor anderen. Het is een betekenis die steeds blijft veranderen omdat ervaringen ook veranderen. Plekken veranderen en elke ruimte vertelt zijn eigen verhaal.

• Do Ho Suh. Museum Voorlinden, te zien tot en met 29 september 2019.
• Ook in Voorlinden: Yayoi Kusama
• Ook iets moois gezien? Deel het met kunstHart!