Rembrandt, Vermeer, Hals. Een heel kleine topselectie Hollandse meesters hangt dit najaar in het Mauritshuis. Eenmalig uitgeleend door The Frick Collection in New York.
Door Frans van Hilten. Het Mauritshuis (Den Haag) en The Frick Collection (New York) hebben wel wat met elkaar gemeen. Beide musea komen voort uit een particuliere verzameling (van Johan Maurits en van grootindustrieel Henry Clay Frick). Mauritshuis én Frick ondergingen dan wel ondergaan een grote verbouwing en uitbreiding.
Toen het Mauritshuis sloot voor die renovatie, toerde een collectie topstukken de wereld over. Voor The Frick Collection was die tentoonstelling de best bezochte tentoonstelling ooit. Nu het museum in New York verbouwt, leent het tien Nederlandse topstukken uit de zeventiende eeuw uit aan het museum in Den Haag. Stukken, die lang niet in Nederland zijn geweest en er voorlopig ook niet meer terugkomen.
Frick en Bredius
Een extra mooi gegeven is dat Henry Clay Frick in 1896 Den Haag bezocht en uitgebreid correspondeerde met toenmalig Mauritshuis-directeur Abraham Bredius. Het was na dit bezoek dat Frick besloot over te stappen van het verzamelen van wat toen eigentijds was (Haagse School, Barbizon) op ‘oude meesters’. Het kan bijna niet anders of hij is in het Mauritshuis geweest – hij logeerde om de hoek in Hotel Des Indes – al zijn daar geen bewijzen voor.
Tien schilderijen lijkt wel wat weinig voor een tentoonstelling. Maar de vraag is wel even wát voor schilderijen. Rembrandt, Vermeer, Hals, Ruisdael, Wouwerman en vijf anderen zijn elk met één werk vertegenwoordigd en zonder uitzondering zijn dat absolute topstukken. Rembrandts doorleefde Zelfportret uit 1658 noemt directeur Martine Gosselink zelfs ‘hors catégorie’ en inderdaad ademt het doek een ‘présence’ die je in de hele zaal voelt, al is het jammer dat het net te hoog hangt om de kunstenaar echt recht in de ogen te kijken.
Pal ertegenover is Frans Hals’ Portret van een man (ca. 1660) bijna impressionistisch in zijn enorm grove streken.
Het doek ademt een ‘présence’ die je in de hele zaal voelt
Fantastisch is ook Soldaat en lachende vrouw (ca. 1657) van Johannes Vermeer. Diens beroemde lichtval speelt uitzonderlijk mooi in het raam, over de schouder van de soldaat, die van de kijker afgewend zit, en de jonge vrouw, die weliswaar lacht, maar zich niet in de kaarten laat kijken.
Wolkenkrabbers
Bij de vorige tentoonstelling van The Frick Collection probeerde het Mauritshuis de classicistische sfeer van het museum in New York na te bootsen. Nu de collectie daar tijdelijk in een modern gebouw van Marcel Breuer getoond wordt, koos ook het Haagse museum voor een modernere vormgeving: zwarte wanden met reflecterende contouren van wolkenkrabbers.
Al bij al is Manhattan Masters wat kunstHart betreft een must-see, die door de omvang uitstekend te combineren is met de vaste collectie en andere tentoonstellingen in het museum.
- Manhattan Masters. Hollandse schilderijen uit The Frick Collection, Mauritshuis, Den Haag, tot en met 15 januari 2023
- Ook iets moois gezien? Deel het met kunstHart!
Foto boven: Rembrandt van Rijn (1606-1669), Zelfportret, 1658 (fragment). Doek, 134 x 104 cm, The Frick Collection, New York. Foto: Michael Bodycomb
kunstHart 